Şirketlerin faaliyetlerini yürütebilmesi için kaynaklara ihtiyacı vardır. Bu kaynaklar yabancı kaynak (borç yoluyla elde edilen kaynak) veya özkaynak (ortaklardan sermaye yoluyla veya faaliyetler sonucu kar yoluyla sağlanan) olabilir. İki kaynak türününde şirkete bir maliyeti vardır. Bu maliyet yabancı kaynaklarda faiz maliyeti iken, özkaynakta ise ödenmesi gereken ve ortaklar tarafından belli bir taban limitte beklenen temettü geliridir. Şirket yönetimi hangi kaynak ucuza geliyorsa, o kaynaktan faydalanma yoluna gidecektir. Eğer özkaynak yoluyla fonlama yani senet ihraç ederek toplanacak fonların maliyeti daha ucuz ise, şirketler halka arza başvurma yoluna gidebilirler. Ayrıca, şirket ortakları halka açılmayı bir tanıtım ve reklam vasıtası olarak görebilir ve halka açılmaya karar verebilir. Sonuçta, borsa yoluyla şirketin değeride oluşabileceği için, bu bir performans ölçüsü olarak da kullanılabilir.
Halka arz edilen hisse senetlerinin Borsa’da işlem görebileceği iki piyasa bulunmaktadır. Hisse Senetleri Piyasası (HSP) ve Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP). Şirketler, HSP’de mevcut sermayeyi temsil eden hisse senetlerinin bir kısmını ortak satışı şeklinde halka arz edebildiği gibi, sermaye artırımı yoluna giderek mevcut ortakların rüçhan haklarını kısıtlamak suretiyle de halka arzı tercih edebilir veya her iki yöntemi birlikte uygulayabilir. GİP’te ise mevcut ortakların yeni pay alma haklarının kısmen veya tamamen kısıtlanması suretiyle sermaye artırımı ya da tahsisli sermaye artırımı sonucunda ihraç edilecek payların halka arzı yapılabilmektedir. GİP’te ortak satışı yoluyla halka arza izin verilmemektedir. Bu sayede payların satışından elde edilecek fonların piyasanın amacına uygun olarak şirketin bünyesinde kalması ve şirketin gelişmesi ve büyümesi için kullanılması hedeflenmiştir.
Hisse Senetleri Piyasası’nda işlemler elektronik alım-satım sistemi aracılığıyla fiyat ve zaman önceliği kuralı baz alınarak “Çoklu Fiyat-Sürekli Müzayede” esaslarına göre otomatik olarak gerçekleşmektedir. İşlemler biri sabah diğeri öğleden sonra olmak üzere iki ayrı seansta yapılmaktadır. Her iki seansın başında Tek Fiyat Sistemine göre “Açılış Seansı” düzenlenmektedir.
İMKB üyeleri yatırımcılardan elektronik olarak topladıkları emirleri uzaktan erişim ağı üzerinden ExAPI mesajlaşma ara yüzü (ExAPI) ile İMKB’ye göndermektedirler. Buna ilave olarak, üye temsilcileri, alıcı ve satıcıların emirlerini İMKB’de ve üye merkez ofislerinde bulunan işlem terminalleri aracılığı ile Elektronik Alım-Satım Sistemi’ne girebilmektedirler.
Hisse Senetleri Piyasasında işlemler aşağıdaki pazarlarda gerçekleşmektedir:
Ulusal Pazar: İMKB kotasyon şartlarını tümüyle karşılayan şirketler Ulusal Pazar’da işlem görmektedir.
Kurumsal Ürünler Pazarı: Menkul kıymet yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayeleri hisse senetleri ile borsa yatırım fonları katılma belgeleri ve aracı kuruluş varantları kot içi pazar niteliğindeki Kurumsal Ürünler Pazarı'nda işlem görmektedir.
Fon Pazarı: Borsa Yatırım Fonları ve Borsa Yönetim Kurulu'nca işlem görmesi uygun bulunan A tipi yatırım fonları katılma belgeleri Fon Pazarı'nda işlem görmektedir.
İkinci Ulusal Pazar: Ekonominin dinamosu olan küçük ve orta ölçekli şirketler ve Ulusal Pazar’dan geçici veya sürekli olarak çıkartılan şirketler ile Ulusal Pazar için geçerli kotasyon ve işlem görme koşullarını sağlayamayan şirketler İkinci Ulusal Pazar’da işlem görmektedir.
Gözaltı Pazarı: Gözaltı Pazarı, belirli koşulların ortaya çıkması sonucunda, şirketlerin izleme ve inceleme kapsamına alınması durumlarında sürekli gözetim, denetim ve izleme ortamında, yatırımcıların devamlı ve zamanında bilgilendirilmesini sağlayacak önlemlerle birlikte, hisse senetlerinin İMKB bünyesinde işlem görebileceği pazardır.
Birincil Piyasa: Hisse senedi ihraç eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan karşılaştıkları piyasadır.
Toptan Satışlar Pazarı: Toptan Satışlar Pazarı, önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki hisse senedi işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık ortamında, organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
GİP’DEN HSP’YE GEÇİŞ
1)Zorunlu Başvuru: Payları GİP’te işlem gören şirketin, bağımsız denetimden geçmiş son yılsonu finansal tabloları esas alınarak İMKB Kotasyon Yönetmeliği’nde belirtilen kotasyon şartlarını sağlaması ve en az 250 gerçek ve/veya tüzel kişi ortağı bulunması halinde İMKB Hisse Senetleri Piyasası pazarlarından birinde işlem görebilmesi için başvuruda bulunması gerekmektedir.
2)İsteğe Bağlı Başvuru: Hisse Senetleri Piyasası pazarlarında işlem görmek isteyen GİP şirketleri, değerlendirilmek üzere İMKB’ye başvurabilirler.
HALKA ARZ YÖNTEMLERİ
HALKA ARZDA BAŞARILI OLMANIN YÖNTEMLERİ
Bir şirketi halka arz etmek önemle ele alınması gereken stratejik bir karardır. Bu süreç, uzun ve karmaşık olabilir.
Aşağıda bu sürece girişmeden önce cevaplanması gereken sorular bulunmaktadır.
Bu çalışmada karar aşamasında sıkça sorulan yedi (7) önemli soru:
1-Şirketin hisselerine yatırım yapmak yatırımcılara cazip gelir mi?
Yatırımcılar halka arz edilecek şirketin, halka arzdan sonra da borsada göstereceği muhtemel değer artışları ile de yakından ilgilenirler. Halka arz noktasında cazip olan bir şirketin, uzun yıllar cazibesini koruyabilme yeteneği olup olmayacağına çok dikkat ederler. Özellikle yabancı kurumsal yatırımcılar, ki halka arzların genelde %70’i gibi büyük bir bölümü bu tür yatırımcılara satılır, şirketlerin büyüme imkanlarını etraflıca araştırır ve analiz eder.
*Yatırımcılar bir şirketi değerlendirirken aşağıdaki konuları dikkatle incelerler:
*Şirketin faaliyet gösterdiği sektörün büyüme potansiyeli
*Şirketin piyasada rekabet avantajı veya yenilikçi bir ürünü olup olmadığı
*Şirketin büyüme şansı / potansiyeli
*Kazanç geçmişi
*Yönetim kadrosunun kalitesi ve gücü
*Güçlü ve kurumsal yönetim ilkelerini benimsemiş bir yönetim kurulu olup olmadığı
*Uygun şirket içi kontrol sistemlerinin olup olmadığı
2-Şirket hisse senedi ihracına/halka arza hazır mı?
İMKB’de işlem görmeye yönelik atılacak ilk adım, şirketin hisse senedi ihracına/halka arza hazır olup olmadığından emin olmaktır. Şirketin yatırımcılara cazip gelecek özelliklere sahip olup olmadığından ve İMKB’de işlem görmeye uygun olduğundan emin olmak gerekmektedir.
Bu aşamada ele alınan konuları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
*Şirketin vizyonu, stratejileri
*Yönetim Kurulu’nun mevcut yapısı ve olması gereken hali
*Geçmiş 3 yıllık faaliyet sonuçları
*En az 5 yıllık iş ve pazarlama planları
*Şirketinizin muhtemel halka arz değeri
*Muhasebe sistemleri ve şirket içi kontroller
*Yasal hesapların düzenleyici hükümlerle uyumluluğu
*Kurumsal yönetim stratejisi
*Herhangi bir yeniden yapılandırma ile bağlantılı vergi sorunları
*Herhangi bir ciddi hukuki sorun olup olmadığı
*Esas sözleşme değişiklikleri
3-Şirketin muhtemel halka arz değeri nedir?
Arz fiyatı, hisse senedi satışını yürüten lider kurumla yapılacak pazarlıklarla belirlenir. Ancak halka arz öncesi yabancı kurumsal yatırımcılar ve konsorsiyumda yer alacak diğer eş-liderler ile istişare edilmek suretiyle kesinleştirilir. Bu öncelikle şirketin faaliyet gösterdiği sektördeki borsalarda işlem gören diğer şirketlerle karşılaştırılmasına, gelecekteki durumunun, yönetim ekibinin, kâr kalitesinin ve mevcut borsa şartlarının değerlendirilmesine dayalıdır. Hisse senetlerini iyi bir fiyattan satmak için şirketin diğer benzer şirketlerle arasındaki farkı ortaya koyması gerekir. Bu durum, aralarında piyasa konumu, özel teknoloji veya süreçler, yönetim kurulunun gücü, yönetim, kârlılık ve büyüme potansiyellerinin de yer aldığı bazı etkenlerin dikkate alınmasını gerektirir.
Dikkate alınması gereken bir diğer önemli etken ise, halka arzdan ortakların ve/veya şirketin ne kadar gelir elde edeceğidir. Söz konusu gelir, bir başka deyişle halka arzın büyüklüğü şirketin değeri ile halka satılacak yüzdeye bağlıdır.
4-Halka arzın şirket üzerinde ne gibi etkileri vardır?
Şirketin gelişimi içinde doğru aşamada yapılacak bir halka arz, önemli avantajlar sağlayacaktır. Sermaye artırımı Halka arz ya da ikincil hisse senedi satışları şirketin öz kaynaklarının artmasını sağlayacaktır. Bu finansman yöntemi, şirket için banka kredisine veya iç finansmana kıyasla daha uygun bir alternatif olabilir.
*Finans kaynaklarına erişim: Bir şirketin öz kaynaklarını arttırması, o şirketin bilanço gücünü arttırmakla kalmayıp borçlanma kabiliyetini de kolaylaştıracaktır. Ayrıca likit hale gelmiş hisse senetleri borçlanmada teminat olarak kullanılabilir.
*Çalışanları teşvik etme: Bir şirketin halka arz işlemi, şirket çalışanlarının da hissedar olmasının önünü açacağı için çalışanlardaki motivasyonun artmasına sebep olup, daha fazla sadakat duygusu yaratılmasına yardımcı olur ve kilit personeli cezp etmekte performansa bağlı hisse verilmesi suretiyle kullanılabilir.
*Likidite: Aktif bir pazara sahip olacakları için, şirketlerin borsaya kote olması hisse senetlerinde bir değer artışına neden olacaktır. Hisselerin bir bölümünü istenilen anda satabilme imkanı, şirkete bazı varlıklarının değerlerininakde dönüştürme şansı verecektir.
*İtibar: Bir şirketin borsaya kote olması, o şirkete kredi kurumları, müşteriler, tedarikçiler ve personel ile kurulan ilişkilerde önemli bir değer katar. Borsada kote bir şirketin uymak zorunda olduğu sıkı raporlama gereksinimleri bu şirketlerin finans dünyasındaki saygınlığını arttırır. Ancak bu itibar, iyi bir yatırımcı ilişkileri politikası ile daha doğru kullanılabilir.
*Yeni hissedarlar ve yöneticiler: Bir halka arz, genellikle yabancı kurumsal yatırımcılarla bireysel yatırımcılardan oluşan, çok sayıda hissedara sahip olunması ile sonuçlanır. Bu da şirketin piyasadaki itibarına katkıda bulunmasını doğurur.
5-Halka arz süreci nasıl işler?
Halka arz süreci şirketin gerekli koşullara sahip olduğu varsayılırsa yaklaşık üç ile altı ay arasında sürmekle beraber bundan çok daha uzun zaman alabilir. Bu süre, şirketin organizasyonel karmaşıklığı, piyasa koşulları, finansal bilgilerin hazırlanması ve şirketin halka arza hazır olmasına bağlı olarak değişmektedir. Bu süreçte atılması gereken önemli adımlar şunlardır:
*Tüm süreci koordine etmesi için bir finansal danışman görevlendirme
*Sermaye yapısı, yönetim kurulu ve yöneticilerin halka arza hazır olmalarını sağlama
*Bağımsız denetçi, hukuk danışmanı ve gerekli olması halinde sektör uzmanları gibi uygun uzman danışmanlar görevlendirme
*Halka arzı gerçekleştirecek lider aracı kurum ve konsorsiyumları görevlendirme
*Bir izahname ve/veya yurtdışı kurumsal yatırımcılar için sirküler (offering circular) hazırlama
*Halka arz araştırma raporunu yazma
*Pazarlama ve roadshow (pazarlama toplantıları)
*Hisse senetlerinin kayda alınması için SPK’ya başvuru yapma
*İMKB’de kote olmak için başvuru yapma
*Başvuruların sonuçlanması
*Talep toplama
*Satışı tamamlama
*Borsada işlem görme
6-SPK ve İMKB’nin halka arz/kotasyon şartları nelerdir?
Hisse senetlerinin halka arzı Sermaye Piyasası Kurulu'nun, Borsa'da işlem görmesi İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın (İMKB) incelemelerine tabi bulunmaktadır.
SPK Halka Arz Koşulları
Hisse senetleri daha önce halka arz edilmemiş ortaklıklarda, hissedarların sahip oldukları hisse senetlerini halka arz edebilmeleri için;
*Ortaklık sermayesinin tamamının ödenmiş olması,
*Hisse senetlerinin nominal değerleri toplamının, Kurul’a başvuru tarihi itibariyle ortaklığın nominal sermayesine oranının en az,
-Sermayeleri 14.200.000 YTL’ye kadar olan ortaklıklar için %25,
-Sermayeleri 14.200.000 YTL ile 70.800.000 YTL arasında olan ortaklıklar için %15,
-Sermayeleri 70.800.000 YTL ve daha fazla olan ortaklıklar için ise %5 olması,
*Hisse senetlerinde rehin veya teminata verilmek suretiyle devir veya tedavülünü kısıtlayıcı ve senet sahibinin haklarını kullanmasına engel teşkil edici kayıtların olmaması,
*Hisse senetlerinin, Kurul’un hisse senetlerinin şekil şartlarına ilişkin düzenlemelerine uygun olması,
*Son 2 yıldır net kar ediyor olması gibi ön koşulların yerine getirilmesi gerekir.
Ortaklığın asgaride;
*Son 3 yıl ve ilgili ara dönem dahil olmak üzere mali tablolarının bağımsız denetimden geçmiş olması,
*Kuruluşundan itibaren en az 3 takvim yılı geçmiş olması ve son 3 yıllık döneme ilişkin mali tablolarının yayınlanması,
*Son 2 yıla ilişkin mali tablolarına göre (halka arz edilen hisse senetlerinin piyasa değerinin en az 40.000.000 YTL1 veya halka arz edilen hisse senetlerinin nominal değerinin ödenmiş ya da çıkarılmış sermayesine oranının %35 olması halinde son 1 yılda) vergiden önce kâr etmiş olması,2
*Bağımsız denetimden geçmiş son bilançosundaki özsermayesinin en az 14.000.000 YTL3 olması,
*Halka arz edilen hisse senetlerinin piyasa değerinin en az 21.000.000 YTL4 ve nominal değerinin ödenmiş ya da çıkarılmış sermayesine oranının en az %25 olması (Bu oranın %25’in altında olması halinde, halka arz edilen hisse senetlerinin piyasa değerinin en az 40.000.000 YTL olması),
*Finansman yapısının faaliyetlerini sağlıklı bir biçimde yürütebilecek düzeyde olduğunun Borsa yönetimince tespit ettirilmiş ve kabul edilmiş olması,
*Esas sözleşmenin Borsa’da işlem görecek menkul kıymetlerin devir ve tedavülünü kısıtlayıcı veya senet sahibinin haklarını kullanmasına engel olacak kayıtlar içermemekte olması,
*Ortaklığın üretim ve faaliyetlerini etkileyecek önemli hukuki uyuşmazlıkların bulunmaması,
*Borsa yönetimince geçerli kabul edilebilecek durumlar dışındaki nedenlerle son 1 yıl içinde üretimine 3 aydan fazla ara vermemiş olması, tasfiye veya konkordato istenmemiş olması ve Borsa tarafından belirlenen diğer benzeri durumların yaşanmamış olması,
*Menkul kıymetlerin, piyasadaki mevcut ve muhtemel tedavül hacmi bakımından Borsa yönetimince önceden belirlenecek kriterlere uygun olması,
*Kuruluş ve faaliyet bakımından hukuki durumu ile hisse senetlerinin hukuki durumunun tabi oldukları mevzuata uygun olduğunun belgelenmesi, şarttır
7-Başka alternatif sermaye yaratma kaynakları var mıdır?
Şayet halka arz şirket için doğru bir yöntem değilse o takdirde;:
*Şirkete bir stratejik veya finansal yatırımcıyı ortak alma yoluyla finansman yaratılabilir
*Borçlanma yoluna gidilebilir
*Tahvil ihracı konuları değerlendirilebilir
*Yurtdışı alternatif borsalarda halka arz değerlendirilebilir
HALKA ARZIN AVANTAJLARI, DEZAVANTAJLARI VE ŞİRKETLERİN HALKA AÇILMAMA GEREKÇELERİ
Halka Açılmanın Avantajları;
*Firmalara ek finansman kaynağı sağlar. İlk halka arz ve daha sonra sermaye artırımı yoluyla finansman temin etme imkânı sağlar.
*Likidite yaratma; mevcut ortaklara cari piyasa fiyatından ellerindeki hisse senetlerini satma imkânı sağlar. Likit hisse senedinin kredi teminatı olarak gösterilmesi imkânı sağlar. Bankalar, müşteriler ve kamu kuruluşları nezdinde kredibilitenin ve güvenin artmasını sağlar.
*Firma değerinin ve pay fiyatının belirlenmesi
*Prestij
*Kurumsallaşma
-Borsa ve SPK mevzuatına uyum sağlamanın getirdiği kurumsallaşma
-Nitelikli bilgi üretebilme ve şeffaflaşma
-Yönetimin daha profesyonelleşmesi
-Nitelikli işgücü
-Bu yolla faaliyet ömürlerinin uzatılması
*Tanınma ve Reklam; yurtiçinde ve yurtdışında tanınırlık
-Yabancı borsalarda işlem görme imkanı
-Stratejik ortaklıklar kurma
-Medyada ücretsiz tanıtım imkanı
-Markaların daha geniş kitlelere ulaştırılması
Halka Açılmanın Dezavantajları;
*Prosedürün uzunluğu
*Yasal yükümlülüklerin artması
*Kurul denetimi ve gözetimi altına girmek
*Yönetim kontrolünü kaybetmek endişesi
*Gerçekçi fiyat oluşmaması
*Ticari sır, rekabet vb nedenlerle endişe duyulması
*Vergisel bir avantajın olmaması
Halka Arz Maliyetleri;
*Aracı kurumlara ödenen ücretler
*SPK ve İMKB ücretleri
*Bağımsız denetim kuruluşuna bağımsız denetim raporları için ödenen ücretler,
*Yurtdışı ve yurtiçi tanıtım masrafları
*Reklam vb. diğer masraflar
Şirketlerin halka açılmama nedenleri;
2009 yılında İstanbul Sanayi Odası tarafından ilk 1000 şirkete uygulanan anket sonuçlarına göre şirketlerin halka açılmama nedenleri;
*Halka açık şirketlerde vergi teşviğinin olmaması
*Şirketin kontrolünü/yönetimini kaybetme endişesi
*Bağımsız denetim yükümlülüğü
*Kamuyu aydınlatma yükümlülüklerinin rekabet gücünü olumsuz etkileyeceği endişesi
*Kayıtdışı faaliyetler
*Halka arzın maliyetleri
*Bürokratik işlemler
*Fon Arzı Esnekliği (Yurtiçi-Yurtdışı)
HALKA ARZDAN SONRA ŞİRKETLERİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Şirketlerin, hisse senetlerinin halka arz çalışmalarının tamamlanarak borsada işlem görmeye başlamasından sonra yerine getirmeleri gereken yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
Bağımsız Denetim Yükümlülüğü: Hisse senetleri Borsada işlem gören şirketlerin bağımsız denetimden geçmiş yıllık ve sınırlı bağımsız denetimden geçmiş altı aylık ara döneme ait finansal tablo ve dipnotlarının belirli süreler içerisinde İMKB ve kamuoyuyla paylaşılması gerekmektedir. Bu yükümlülük belirlenen süre içerisinde yerine getirilmediği veya SPK’dan ek süre izni alınmadığı durumlarda şirketin hisselerinin işlem sırası geçici olarak kapatılmaktadır.
Kamuoyunu Aydınlatma Yükümlülüğü: Borsada işlem gören şirketler yatırımcı kararlarını etkileyebilecek bilgilerin kamuoyuna zamanında açıklanmasından sorumludur. İMKB bir şirketin fiyatında olağandışı fiyat hareketi oluştuğunda şirketten fiyatları etkileyebilecek gelişmelerle ilgili bilgi talep etmektedir. Şirket yöneticileri ve diğer sorumlular verilen bilgilerden dolayı yükümlü tutulmaktadır.
Temettü Dağıtım Yükümlülüğü: SPK’nın 27 Ocak 2010 tarih ve 02/51 sayılı kararı ile hisseleri borsada işlem gören halka açık şirketlerin temettü dağıtım konusunda asgari zorunluluğu olan %20 oranı kaldırılmıştır. Şirketler temettüyü nakit, hisse senedi olarak veya hisse senedi ve nakit karma olarak dağıtabilirler. Bunun dışında temettü dağıtılmadan ortaklık bünyesinde de tutulabilir.
Kurumsal Yönetim Yükümlülüğü: Bu yükümlülük şirketlerin yönetim kurulları, ortakları ve diğer menfaat sahiplerinin arasındaki ilişkiyi ve tarafların şirket üzerindeki hak ve sorumluluklarını belirler. Bu kapsamda, şirketler yıllık faaliyet raporlarında ve internet sitelerinde Kurumsal Yönetim İlkeleri olan disiplin, şeffaflık, bağımsızlık, hesap verilebilirlik, sorumluluk, eşitlik ve sosyal sorumluluk konularına uyum konusunda beyanda bulunmaktadır.
Halka Arz Sonrası Kurulması Gereken Komiteler
Pay Sahipleri ile İlişkiler Komitesi; Seri IV No: 41 Sayılı Tebliğ’in 7. Maddesi uyarınca “Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi” kurulması zorunludur. Görevlendirilen personelin “Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı”na ve Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı Lisansı”na sahip olması, ortaklıkta tam zamanlı üst düzey yönetici olarak çalışması ve en üst düzey icracı yöneticiye çalışmaları hakkında raporlama yapması zorunludur. Şirketlerin bu organizasyonu halka arz başvurusu öncesinde oluşturmaları, halka arzı takiben 3 ay içersinde bir personel görevlendirmeleri gerekmektedir.
Denetim Komitesi; SPK’nın Seri: X No: 19 Tebliği uyarınca halka açık şirketlerin Denetim Komitesi kurması zorunludur. Komite en az iki üyeden oluşur. Komite’nin iki üyeden oluşması halinde tamamı, ikiden fazla üyeden oluşması halinde ise çoğunluğunun icrada yer almayan üyelerden oluşması esastır. Denetim Komitesinin her çeyrekte 1 kez olmak üzere yılda en az 4 kez toplanması gerekir.
Kurumsal Yönetim Komitesi; Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde bir Kurumsal Yönetim Komitesi kurulması gerekmektedir. Komite en az iki üyeden oluşur. Komite’nin iki üyeden oluşması halinde tamamı, ikiden fazla üyeden oluşması halinde ise çoğunluğunun icrada yer almayan üyelerden oluşması gerekir. Kurumsal Yönetim Komitesinin yılda en az 3 kez toplanması gerekir. Kurumsal Yönetim Komitesi’nde İcra Başkanının yer almaması esastır.
TÜRKİYE’DE HALKA ARZ KONUSUNA GENEL BAKIŞ
| YIL | HALKA ARZ SAYISI | HALKA ARZ ORANI | HASILAT (USD) | ORTALAMA FİRMA YAŞI |
| 1995 | 19 | 17,79 | 180.712.269 | 22 |
| 1996 | 14 | 21,02 | 95.688.923 | 19,2 |
| 1997 | 19 | 21,74 | 368.942.785 | 21,5 |
| 1998 | 14 | 20,83 | 246.417.844 | 18,1 |
| 1999 | 1 | 7 | 3.574.745 | 30 |
| 2000 | 24 | 19,07 | 2.360.987.054 | 16,3 |
| 2001 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 2002 | 2 | 15,5 | 35.170.671 | 4 |
| 2003 | 1 | 25,23 | 2.717.532 | 15 |
| 2004 | 7 | 29,02 | 416.651.194 | 15,7 |
| 2005 | 2 | 34,07 | 238.754.245 | 5,5 |
| 2006 | 4 | 28 | 697.335.093 | 24,5 |
| 2007 | 4 | 20,49 | 986.506.071 | 35 |
| 2008 | 1 | 15 | 1.873.081.209 | 13 |
| TOPLAM ORTALAMA | 112 | 21,13 | 7.506.539.635 | 18,4 |
Kaynak: Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:23 Sayı:2, Yıl:2008, ss:243-258. “İLK HALKA ARZLARDA DÜŞÜK FİYATLAMA VE KISA DÖNEM PERFORMANSIN BELİRLEYİCİLERİ: 1995-2008 İMKB ÖRNEĞİ”, Ulaş ÜNLÜ ve Ersan ERSOY
Tablo’da görüldüğü gibi 1995 ile 2008 yılları arasında gerçekleşen 112 halka arz işleminde ortalama halka açılma oranı %21,13 elde edilen hasılat ise 7.506.539.635 Amerikan dolarıdır. Şirketlerin genel itibari ile yönetim kurulunda söz hakkını korumak amacı ile halka açıklık oranlarını bu seviyede tuttukları düşünülmektedir. Halka arz sayısının ve hasılatın en yüksek olduğu yıl 2000 yılıdır. 2001 yılında ise halka arz işlemi gerçekleşmemiştir. 2001 yılının kriz yılı olduğu dikkate alındığında düşen borsada işlem görmek kuvvetle muhtemel işletmelere cazip gelmemiştir. İnceleme döneminde ortalama faaliyet süresinin ise 18,4 yıl olduğu tespit edilmiştir.
Diğer taraftan 2011 yılı dünyada halka arz rekorunun kırıldığı yıl olarak kayıtlara geçmiştir. Bu dönemde yapılan 193 işlemin getirisi toplam 25,3 milyar ABD Doları oldu. Halka arzların sektörel dağılımında ise enerji, sanayi, malzeme (maden, metal vb) ve teknoloji sektörleri ilk sırada yer aldı. Özelleştirme ve çok uluslu firmaların bölünme (spin-off) işlemlerinin de hacmin genişlemesinde etkili olduğu ifade edilmektedir. (IMKB) verilerine göre, 2011 Ocak-Şubat döneminde halka açılmalar geçen senenin aynı dönemi ile karşılaştırıldığında önemli ölçüde arttı. İlk 2 ayda sadece bir halka arz olurken, 2011’in ilk iki ayında bu sayı 6’ya çıktı. Şubat sonu itibari ile halka arz için sırada bekleyen şirket sayısı ise 9.
2010’a nispeten büyüme kaydedilen bir diğer alan ise bono ihracı. Bono ihraç piyasasının lokomotifi hisse senetleri Ulusal 100 Endeks’te işlem gören bankalardı. Ocak ve şubat aylarında 7 milyar Amerikan Doları tutarındaki bono ihraç işlemlerinin çok büyük bir bölümü bankalar tarafından yapıldı.
HALKA ARZ BAŞVURU DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
İSTANBUL MENKUL KIYMETLER
BORSASI BAŞKANLIĞI'NA,
...........................................................................A.Ş.'nin çıkarılmış sermayesinin ....................TL'ya yükseltilmesi dolayısıyla ihraç edilen/edilecek .....................TL nominal değerli hisse senetleri Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kayda alınmasını takiben halka arz edilecektir. Bu artırımda mevcut ortakların yeni pay alma (rüçhan) hakları tamamen/kısmen kısıtlanarak .....................TL. nominal değerli hisse senetleri 1 TL. nominal bedelli beher hisse için .........TL. fiyattan halka arz edilecektir.
Sözkonusu şirket hisse senetlerinin Borsanızda açılacak ilgili pazarda işlem görebilmesi için istenen bilgi ve belgeler ilişikte sunulmuş olup, gerekli işlemlerin yapılmasını arz ederiz.
Saygılarımızla,
Aracı Kuruluş,
Unvanı,
Yetkili Yönetici/Yöneticileri
(İsim, İmza, Kaşe)
KAYNAKLAR
[6]www.etiyatirim.com%2Fgip_tanitim.pdf&ei=T16bToO1AsOeOuuotYkK&usg=AFQjCNHnih1wNN5SBvn6ip9GaKmOmqHJaQ
[8] www.denetimnet.net%2FUserFiles%2FDocuments%2FDenetcininNotDefteri%2FTurkey-tr_fas_HalkaArz_140708.pdf&ei=W06bTsadKJGc-wbP6bXTBQ&usg=AFQjCNGIa1U_RNt2zNJD0XI0XuXExZOcoA
[9]www.kosano.org.tr%2FFiles%2FhalkaarzraporuUYEI%25C3%2587IN.pdf&ei=w2GbToHYEIGSOtucqIkK&usg=AFQjCNH0XedSzEhF2HZBlvsLppD6dxcsFA
[11]www.kosano.org.tr%2FFiles%2FhalkaarzraporuUYEI%25C3%2587IN.pdf&ei=w2GbToHYEIGSOtucqIkK&usg=AFQjCNH0XedSzEhF2HZBlvsLppD6dxcsFA
[13] http://www.nereyeyatirim.com/Halka-Arz-Nasil-Yapilir-Basvuru-Dilekcesi-2011-2012
Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:23 Sayı:2, Yıl:2008, ss:243-258. “İLK HALKA ARZLARDA DÜŞÜK FİYATLAMA VE KISA DÖNEM PERFORMANSIN BELİRLEYİCİLERİ: 1995-2008 İMKB ÖRNEĞİ”, Ulaş ÜNLÜ ve ErsanERSOY
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder